Các triệu chứng bệnh nhiễm Sán chó Toxocara spp

Biểu hiện lâm sàng của bệnh nhiễm sán chó chia ra ở trẻ em và người lớn sẽ có những triệu chứng biểu hiện bệnh khác nhau, ngoài ra thì nguyên nhân cũng như cơ địa từng người cũng sẽ có những biểu hiện khác nhau

Ở trẻ em biểu hiện bệnh ở hai hội chứng là hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng và hội chứng ấu trùng di chuyển ở mắt. Hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng sẽ bao gồm những triệu chứng lâm sàng như sau:

• Về thần kinh: trẻ đi khám khi gặp các chứng đau đầu, động kinh, có những rối loạn hành vi bất thường, rối loạn hành vi, yếu liệt cơ và các chi.
• Về da thì có các triệu chứng như xuất hiện da thường gặp nhiều nhất là bầm tím da, ngứa da dị ứng nổi mề đay, nổi u cục ở da, sưng phù da hoặc quanh môi mắt.
• Về hô hấp thì có một số triệu chứng như ho kéo dài mà điều trị theo hướng bệnh thông thường mà không hết bệnh, trong công thức máu gợi ý bởi chỉ số bạch cầu ái toan tăng cao.
• Về hệ tiêu hóa thì các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hay đau bụng kéo dài không rõ nguyên nhân, kèm gan lách to, trong công thức máu cũng có chỉ số bạch cầu eosin tăng cao.
• Có trẻ thì sốt cao chưa rõ nguyên nhân mà làm các xét nghiệm thông thường không tìm ra nguyên nhân gây bệnh nhưng chỉ số bạch cầu ái toán tăng gợi ý tìm ký sinh trùng.
• Ở hệ tiết niệu thì có biểu hiện bệnh giống hội chứng thận hư, viêm cầu thận cấp.
• Đau khớp
• Gầy ốm, xanh xao, mệt mỏi, chán ăn, kém tập trung.
• Một số trường hợp biểu hiện bệnh ở những cơ quan khác nhau dễ bị chẩn đoán nhầm, kéo dài thời gian điều trị mà không có hiệu quả.

 

Hội chứng ấu trùng di chuyển ở mắt, trẻ được đưa đi khám khi bị mờ mắt, khi khám thường thấy là:

• Viêm màng bồ đào: viêm mủ nội nhãn nội sinh, cực sau vùng hoàng điểm hoặc giữa gai thị có u hạt. Không thể loại trừ bệnh này khi gặp một đứa trẻ được chẩn đoán viêm màng bồ đào một mắt, soi đáy mắt có tổn thương ở hoàng điểm hoặc võng mạc chu biên. Triệu chứng là mờ mắt, không đau, không có đỏ mắt nên khó phát hiện sớm.
• Viêm kết mạc: triệu chứng viêm kết mạc thường là viêm nhẹ, hơi đỏ chảy nước mắt, ngứa mắt.

Ở người lớn thì chủ yếu là sán chó xâm nhập gây hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng còn biểu hiện bệnh ở mắt thì ít gặp. Về biểu hiện bệnh lâm sàng thì cũng giống như ở trẻ em là chia ra theo các cơ quan bị tổn thương. Có thể biểu hiện riêng biệt ở 1 cơ quan cũng có thể biểu hiện bệnh ở nhiều cơ quan cùng lúc. Ngoài ra có thể có biểu hiện thiếu máu, xanh xao, mệt, gầy ốm, tăng eosin máu, huyết thanh dương tính với Toxocara spp IgG.

• Trong các thể bệnh thì thể thần kinh – cơ chiếm đa số. Các triệu chứng của thể bệnh này là nhức đầu, sưng đau cơ, yếu nửa người, yếu hoặc liệt cơ, chóng mắt, động kinh, viêm não – màng não.
• Thể ngoài da thì có ngứa da dị ứng nổi mề đay, nổi sẩn ngứa, mụn nước, nổi cục dưới da, sưng phù một vùng da.
• Thể tiêu hóa thì là các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau bụng thành cơn hoặc đau âm ỉ, chướng bụng đầy hơi, tiêu chảy dễ nhầm với viêm đại tràng mạn tính.

Sán chó có thể điều trị dứt điểm và nhanh chóng mà không mất nhiều thời gian. Thuốc điều trị thường dùng bây giờ là Albendazole, ivermectin, Thiabendazole kèm theo các thuốc kháng viêm, điều trị triệu chứng tùy ở mỗi bệnh nhân.

Biện pháp dự phòng bệnh sán chó

• Ở trẻ em thì không để trẻ có thói quen mút tay, không nghịch đất ăn đất. Hạn chế để trẻ tiếp xúc với chó mèo hoặc nghịch đất ở môi trường có chó mèo. Hướng dẫn, tạo thói quen cho trẻ biết rửa tay trước khi ăn, sau khi chơi dơ.
• Ở người lớn thì thì sau khi tiếp xúc với đất cần được rửa tay thật kỹ, rửa rau và trái cây kỹ trước khi ăn, không ăn các món gói tái…
• Hạn chế tối đa tiếp xúc với chó mèo. Tẩy giun định kỳ cho người và cả chó mèo nếu có nuôi trong nhà.

BS Lê Thị Hương Giang