HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH IBS VỚI KÝ SINH TRÙNG.

Hội chứng ruột kích thích IBS được nổi bật bởi sự khó chịu hoặc đau bụng tái đi tái lại nhiều lần với ít nhất hai đặc điểm sau: liên quan đến đại tiện, liên quan đến số lần đại tiện, n sự thay đổi độ cứng của phân. Nguyên nhân hiện nay cũng chưa rõ ràng, cũng có ghi nhận một vài nguyên nhân. Trong bài viết này đề cập tới nguyên nhân do ký sinh trùng. 

Các yếu tố về cảm xúc, chế độ ăn uống, sử dụng rượu bia, các bệnh do vi rút - vi khuẩn- ký sinh trùng, hoặc hóc môn có thể thúc đẩy hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng của đường tiêu hóa.

Có nhiều yếu tố sinh lý cơ thể có mối liên quan đến các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Những yếu tố này bao gồm:

• Sự gia tăng độ nhạy cảm của ruột (tăng cảm giác đau nội tạng)

• Thay đổi nhu động ruột tiêu hoá

Tăng cảm giác đau nội tạng được đề cập đến là sự quá mẫn cảm với mức độ căng giãn bình thường bên trong lòng ruột và cảm giác đau tăng lên khi có lượng khí trong ruột bình thường; nó có thể là kết quả của quá trình điều chỉnh lại các con đường thần kinh ở trục ruột-não. Một số ca bệnh đã ghi nhận các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích được bắt đầu sau một đợt đường tiêu hóa cấp (gọi là hội chứng ruột kích thích hậu nhiễm trùng). Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân cũng không có bất thường về các yếu tố sinh lý.

Bệnh do Giardia gây bệnh nhiễm trùng là do trùng roi Giardia duodenalis đơn bào (G. lamblia, G. intestinalis) gây ra. Người nhiễm bệnh có thể không có triệu chứng hoặc có triệu chứng từ cảm giác đầy hơi dai dẳng tới giảm hấp thu mạn tính.

Nhiều trường hợp nhiễm Giardia không có triệu chứng. Tuy nhiên, những người mang mầm bệnh không có biểu hiện bệnh cũng vẫn có thể đào thải mầm bệnh ra ngoài môi trường.

Các triệu chứng cấp tính của nhiễm Giardia thường diễn biến trong 1-14 ngày (trung bình khoảng 7 ngày) sau khi nhiễm bệnh. Các triệu chứng thường nhẹ, bao gồm đi ngoài phân lỏng, có mùi hôi, thường xuyên đau quặn bụng và chướng hơi đầy bụng, ợ hơi và buồn nôn từng lúc, cảm giác khó chịu vùng thượng vị, thi thoảng mệt mỏi nhẹ, và chán ăn. Nhiễm Giardia cấp tình thường kéo dài từ 1-3 tuần. Nhiễm Giardia thường đi kèm với không dung nạp lactose do vậy càng dẫn tới đi cầu nhiều lần. Sự giảm hấp thu chất béo và đường có thể dẫn tới sút cân đáng kể trong những trường hơp nặng. Xét nghiệm không có hồng cầu và bạch cầu trong phân.

Một số nhỏ bệnh nhân nhiễm Giardia biểu hiện tiêu chảy mạn tính phân có mùi hôi thậm chí rất hôi, chướng bụng và “ đánh rắm” mùi rất hôi. Có thể có sút cân và mệt mỏi nhiều do mất nước và thiếu dinh dưỡng. Nhiễm Giardia mạn tính cũng là nguyên nhân gây chậm phát triển ở trẻ em..

Chẩn đoán bệnh do Giardia

Xét nghiệm miễn dịch enzym để tìm kháng nguyên hoặc xét nghiệm phân tử tìm DNA của ký sinh trùng trong phân cũng đã được sử dụng

Xét nghiệm phân bằng kính hiển vi tìm trùng roi

Xét nghiệm ELISA phát hiện kháng nguyên ký sinh trùng trong phân thường nhạy hơn soi phân tươi tìm ký sinh trùng. Cách làm cũng đơn giản, hiệu quả cao, chi phí không cao

Hút dịch tá tràng và đoạn đầu ruột non cũng có thể phát hiện thể hoạt động nhưng hiếm khi cần thiết phải làm vì kéo theo sự phức tạp trong kỹ thuật thực hiện

Các xét nghiệm sinh học phân tử ADN của ký sinh trùng cũng đang được phát triển.

Điều trị:  Tinidazole, metronidazole, hoặc nitazoxanide

Đối với bệnh giardia có triệu chứng, tinidazole, metronidazole hoặc nitazoxanide được sử dụng. Điều trị thất bại và kháng thuốc đều có thể xảy ra với bất kỳ loại thuốc nào.

Tinidazole có hiệu quả như metronidazole, nhưng tinidazole được dung nạp tốt hơn và dùng một liều duy nhất.

Metronidazol

Tác dụng phụ của metronidazole gồm buồn nôn và nhức đầu. Không nên dùng Metronidazol và Tinidizol cho phụ nữ mang thai. Phải kiêng rượu bia khi dùng thuốc vì tác dụng hiệp đồng của thuốc và rượu bia.

Nitazoxanide uống trong 3 ngày 

Furazolidone và quinacrine có hiệu quả nhưng hiện nay không được sử dụng nhiều vì độc tính của chúng.

Ngay cả sau khi điều trị ký sinh trùng, bệnh nhân vẫn có thể gặp tình trạng không dung nạp lactose,hội chứng ruột kích thích, hoặc mệt mỏi nên cần phải điều trị cả triệu chứng đi kèm.

                             BS Lê Thị Hương Giang